Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành Có hướng dẫn, vẫn khó xử lý đất 'giấy tay'

Dù UBND tỉnh đã có hướng dẫn về việc thực hiện chính sách đền bù, hỗ trợ đối với các trường hợp mua bán, tặng cho bằng “giấy tay” (đất giấy tay) thuộc dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cảng hàng không quốc tế (sân bay) Long Thành nhưng việc áp dụng vào thực tế để giải quyết vẫn rất khó khăn.

Chi trả tiền đền bù, hỗ trợ cho người dân vùng dự án Sân bay Long Thành. Ảnh: Phạm Tùng

* Khó xác định việc phát sinh tăng các chính sách bồi thường, hỗ trợ

Trong thông báo kết luận cuộc họp với các sở, ngành và địa phương để xử lý các vướng mắc trong mua bán, chuyển nhượng, tặng cho trong dự án Sân bay Long Thành vào ngày 19-7, UBND tỉnh đã có hướng dẫn để UBND H.Long Thành và các cơ quan liên quan thực hiện.

Theo đó, đối với các trường hợp nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trọn thửa đất trước ngày 1-7-2014 (thời điểm Luật Đất đai năm 2013 chính thức có hiệu lực) chưa thực hiện đầy đủ thủ tục theo quy định pháp luật (người nhận chuyển nhượng đang giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ hồng) và đang trực tiếp sử dụng đất), UBND tỉnh giao UBND H.Long Thành căn cứ theo Điều 82, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 của Chính phủ (Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai) và Quyết định số 41/2019/QĐ-UBND ngày 16-10-2019 của UBND tỉnh (Quyết định ban hành quy định về việc phối hợp thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Đồng Nai) rà soát từng trường hợp cụ thể để thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân (người đứng tên trên sổ hồng - người sử dụng đất). Việc thực hiện các chính sách phải đảm bảo chặt chẽ, đúng quy định, tránh việc bồi thường, hỗ trợ cho hộ dân làm phát sinh tăng các chính sách bồi thường, hỗ trợ giữa người đứng tên sổ hồng - người sử dụng đất (hỗ trợ chuyển đổi nghề và tìm kiến việc làm, hỗ trợ tái định cư…) gây thất thoát ngân sách nhà nước. Đặc biệt, người nhận tiền bồi thường, hỗ trợ phải cam kết và chịu trách nhiệm dân sự trước pháp luật nếu có xảy ra tranh chấp của người đứng tên trên sổ hồng (chủ cũ).

Tuy nhiên, theo ông Dương Văn Nhất, Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất H.Long Thành, việc áp dụng hướng dẫn này vào thực tế để giải quyết là rất khó khăn, đặc biệt là khâu xác định có hay không việc phát sinh tăng các chính sách bồi thường, hỗ trợ giữa người đứng tên sổ hồng - người sử dụng đất (hỗ trợ chuyển đổi nghề và tìm kiến việc làm, hỗ trợ tái định cư…).

Cụ thể, để xác định có hay không việc phát sinh tăng các chính sách bồi thường, hỗ trợ, cơ quan chức năng phải xây dựng 2 hồ sơ đền bù, hỗ trợ cho người đứng tên sổ hồng và người sử dụng đất để so sánh. Thế nhưng, về nguyên tắc hồ sơ bồi thường, hỗ trợ chỉ được thực hiện 1 hồ sơ. Cùng với đó, để xây dựng 2 hồ sơ bồi thường, hỗ trợ để so sánh, UBND H.Long Thành phải ra 2 thông báo thu hồi đất gửi cho UBND phường, xã nơi có đất thu hồi để xác nhận người trực tiếp sản xuất nông nghiệp đối với cả người đứng tên sổ hồng và người sử dụng đất để thực hiện chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, việc làm này là không phù hợp, trong khi nếu không có thông báo thu hồi đất thì không thể xây dựng hồ sơ bồi thường hỗ trợ. “Việc thực hiện giải pháp này, nhất là đối với người đang cư trú tại các địa bàn ngoài H.Long Thành là rất khó khăn” - ông Dương Văn Nhất cho biết.

* Đất “giấy tay” vẫn là “nút thắt” lớn nhất

Ngày 25-5-2021, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 3416/VPCP-CN về việc triển khai dự án Sân bay Long Thành. Theo đó, Phó thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu UBND tỉnh Đồng Nai đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành. Trong đó tập trung hoàn thành phần diện tích còn lại chưa bàn giao (trong phạm vi 1.810ha), khu vực đất dự trữ để phục vụ giai đoạn 1 của dự án và công tác xây dựng hạ tầng các khu tái định cư. Đồng thời, đối với toàn bộ dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành phải hoàn thành trong năm 2021.

Tuy nhiên, trên thực tế, tiến độ thực hiện của dự án hiện nay gặp rất nhiều khó khăn. Ông Dương Văn Nhất cho rằng, đối với dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành, Đồng Nai đã triển khai thực hiện với phương châm “dễ làm trước, khó làm sau” để đẩy nhanh tiến độ. Chính vì vậy, đối với diện tích đất còn lại chưa thực hiện thu hồi đều là các trường hợp khó xử lý, trong đó, đất “giấy tay” vẫn là nút thắt khó gỡ nhất hiện nay.

Theo UBND H.Long Thành, chỉ riêng đối với khu vực hơn 1,8 ngàn ha ưu tiên giải phóng mặt bằng hiện vẫn còn 323 trường hợp đất “giấy tay”. Trong đó, có 62 trường hợp chuyển nhượng, cho tặng quyền sử dụng đất trọn thửa bằng “giấy tay” với diện tích hơn 22ha và 261 trường hợp chuyển nhượng, cho tặng quyền sử dụng một phần thửa đất bằng “giấy tay” với diện tích khoảng 25ha.

Với việc chưa có một giải pháp triệt để để thực hiện chính sách đền bù, hỗ trợ đối với đất “giấy tay”, việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện là rất khó khăn. “Đối với đất giấy tay không trọn thửa, việc thực hiện chắc chắn sẽ phát sinh tăng các chính sách bồi thường, hỗ trợ nên còn khó giải quyết hơn cả đất giấy tay trọn thửa” - ông Dương Văn Nhất cho biết.

Phạm Tùng (BĐN)