Khó xử lý hàng ngàn ha đất giao về địa phương

Tính đến nay, các nông, lâm trường, các đơn vị quốc phòng an ninh đã giao về cho tỉnh hơn 9 ngàn ha đất. Để quản lý diện tích đất trên, các huyện, thành phố phải lập phương án sử dụng đất, nhưng quá trình thực hiện chưa có quy định cụ thể và rất khó xử lý.

Một khu đất nông, lâm trường ở xã Gia Canh (H.Định Quán) giao địa phương quản lý đang đợi phương án sử dụng đất được phê duyệt. Ảnh: H.GIANG

Theo đánh giá của Sở TN-MT, đất đai trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng giá nên việc quản lý đất đai nếu không chặt chẽ rất dễ dẫn đến việc lấn chiếm, tranh chấp. Vì vậy, các địa phương được giao quản lý đất nông, lâm trường đều mong những vướng mắc sớm được tháo gỡ để gấp rút hoàn thành phương án sử dụng các khu đất trên và trình UBND tỉnh phê duyệt triển khai thực hiện.

* Vướng nhiều khu đất hộ gia đình đang sử dụng

Trên địa bàn Đồng Nai hiện có 37 khu đất nông, lâm trường, đơn vị quốc phòng an ninh được UBND tỉnh thu hồi, giao về cho các địa phương quản lý. Những khu đất này tập trung ở các huyện: Định Quán, Tân Phú và Xuân Lộc. Quỹ đất được thu hồi có trên 90% diện tích đất hộ gia đình, cá nhân đang quản lý, sử dụng. Việc sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân có nhiều nguồn gốc khác nhau như: sử dụng đất trước khi thành lập nông, lâm trường; được các nông, lâm trường giao khoán; giao đất làm nhà ở cho công nhân; đất bị lấn chiếm; chuyển nhượng giấy tay...

Phó chủ tịch UBND H.Định Quán Ngô Tấn Tài cho biết: “H.Định Quán có hàng ngàn ha đất của các nông, lâm trường giao về cho địa phương quản lý. Những diện tích đất trên thuộc các xã: Thanh Sơn, Gia Canh, Ngọc Định với hơn 4 ngàn hộ dân sử dụng. Huyện đã lập phương án sử dụng đất trình tỉnh phê duyệt nhưng gặp một số vướng mắc là trong Luật Đất đai và các nghị định, thông tư liên quan không quy định nên tỉnh chưa có căn cứ để phê duyệt”.

Cũng theo ông Tài, vì phương án sử dụng đất chưa được phê duyệt nên H.Định Quán gặp rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý đất đai. Nhiều hộ dân đề xuất cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không được đã làm đơn khiếu nại, tranh chấp đất đai giữa người dân và các nông, lâm trường diễn ra tương đối phức tạp vẫn chưa có hướng giải quyết phù hợp và dứt điểm.

Các nông, lâm trường, đơn vị quốc phòng an ninh bàn giao những khu đất về cho địa phương quản lý kéo dài trong nhiều năm nên rất khó giải quyết vì một số nghị định, thông tư liên quan về đất đai ban hành có những thay đổi lớn. Vì thế, việc áp dụng các quy định pháp luật chưa có sự đồng nhất, dễ xảy ra tình trạng khiếu nại khi triển khai phương án sử dụng đất.

Phó giám đốc Sở NN-PTNT Lê Văn Gọi cho hay: “Nhiều khu đất nông, lâm trường được giao cho các địa phương quản lý có nguồn gốc là đất lâm nghiệp, tỉnh nên giữ nguyên mục đích sử dụng đất; bởi chuyển từ đất lâm nghiệp sang các đất khác rất khó khăn. Nếu tỉnh cho chuyển đổi mục đích sử dụng đất, diện tích đất rừng sẽ giảm nhiều, như vậy phải tìm diện tích đất trồng rừng khác để thay thế”.

 Bên cạnh đó, đại diện nhiều sở, ngành cho rằng, dù người dân sinh sống trên đất nông, lâm trường giao cho địa phương quản lý từ lâu, nhưng cũng cần xem xét kỹ nguồn gốc đất để tránh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng.

* Chờ hướng dẫn của Chính phủ

Theo đại diện Sở Tài chính, các vướng mắc liên quan đến đất nông, lâm trường, đơn vị quốc phòng an ninh bàn giao cho các huyện, thành phố quản lý phải kiến nghị Chính phủ có hướng dẫn cụ thể để thực hiện. Do đó, các địa phương tạm thời dừng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đồng thời làm rõ nguồn gốc đất, nếu là đất công phải đưa ra đấu giá.

Ông Nguyễn Hồng Quế, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đất đai tỉnh (Sở TN-MT) chia sẻ, đến nay các địa phương đã lập đề cương phương án sử dụng đất của 25 khu đất nêu trên và Sở TN-MT đã có văn bản góp ý. 12 khu đất còn lại, UBND các huyện đang rà soát hiện trạng sử dụng đất để lập phương án sử dụng đất.

Qua rà soát các quy định pháp luật liên quan đến việc lập phương án sử dụng đất những khu đất thu hồi, bàn giao cho địa phương, Sở TN-MT thấy trình tự lập, thẩm định về phê duyệt phương án sử dụng đất còn nhiều vướng mắc phải chờ hướng dẫn của Bộ TN-MT. Tuy nhiên, đến nay tỉnh chưa nhận được hướng dẫn của Bộ TN-MT nên chưa phương án nào được phê duyệt.

Đồng Nai đang vướng 6 vấn đề chính liên quan đến các khu đất trên nên việc quản lý rất khó khăn. Cụ thể, các khu đất nông, lâm trường, đơn vị quốc phòng an ninh giao cho địa phương quản lý trước khi có Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực có phải lập phương án sử dụng đất không. Nếu phải lập phương án sử dụng đất thì căn cứ vào đâu. Hầu hết, các công ty nông, lâm nghiệp, ban quản lý rừng trên địa bàn tỉnh đã thực hiện sắp xếp, đổi mới trước khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực, nhưng đến nay mới lập thủ tục thu hồi đất và bàn giao lại cho địa phương thì những khu đất này phải lập phương án sử dụng đất trước khi thu hồi hay sau khi thu hồi?

Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi nhấn mạnh: “Tỉnh yêu cầu Sở TN-MT phối hợp với các địa phương rà soát kỹ hiện trạng sử dụng đất của 35 khu đất nông, lâm trường, quốc phòng an ninh đã thu hồi giao cho các huyện, thành phố quản lý. Trong đó, với những khu đất người dân đang sinh sống ổn định sẽ tiếp tục giao cho người dân sử dụng, những diện tích đất khác tùy theo hiện trạng mà lập phương án cho thuê đất hằng năm. Một số khu đất có giá trị thì thu hồi, đấu giá phát triển kinh tế cho địa phương”.

Các phương án sử dụng đất trên sẽ được công khai cho người dân biết để đóng góp ý kiến cho phù hợp. Đồng Nai tiếp tục rà soát hoàn thiện các phương án sử dụng đất nông, lâm trường, quốc phòng an ninh giao cho địa phương quản lý và chờ Bộ TN-MT, Chính phủ có hướng dẫn tháo gỡ những vướng mắc sẽ tiến hành phê duyệt và thực hiện.               

Hương Giang (BĐN)