Tổng hợp 08 điểm mới tại Nghị quyết 18-NQ/TW về chính sách đất đai

Nghị quyết số 18-NQ/TW mang đến nhiều điểm mới và đột phá quan trọng về quản lý đất đai. Sau đây, Luật Minh Khuê xin tổng hợp 08 điểm mới tại Nghị quyết 18-NQ/TW về chính sách đất đai, mời quý bạn đọc cùng tham khảo.

1. Nghị quyết 18-NQ/TW về chính sách đất đai quy định về vấn đề gì?

Vào ngày 16/6/2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Nghị quyết này mang tên "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao". Nghị quyết 18-NQ/TW được xây dựng dựa trên nguyên tắc bám sát Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa Xã hội (Sửa đổi, bổ sung năm 2011), Hiến pháp năm 2013, và kế thừa, phát triển các chủ trương của Đảng về quản lý và sử dụng đất qua các kỳ Đại hội, đặc biệt là Đại hội XIII, trong bối cảnh mới.

Nghị quyết số 18-NQ/TW mang đến nhiều điểm mới và đột phá quan trọng về quản lý đất đai. Với nội dung chỉ đạo mới quan trọng về quản lý nhà nước đối với đất đai, Nghị quyết này được kỳ vọng sẽ tạo ra những đột phá mạnh mẽ, tạo động lực phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đại diện Ban Kinh tế Trung ương, PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn, đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của Nghị quyết 18-NQ/TW trong việc tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, nhằm tạo động lực để Việt Nam trở thành một nước phát triển có thu nhập cao.

Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng mang đến chủ trương mới về quản lý và sử dụng đất, cùng với sự nhất quán và nhận thức cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Điều này đóng góp một vai trò quan trọng trong việc tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, nhằm tạo động lực để Việt Nam trở thành một nước phát triển có thu nhập cao.

2. Mục tiêu của Nghị quyết 18-NQ/TW

Mục tiêu của Nghị quyết số 18-NQ/TW về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao" là hoàn thiện thể chế và chính sách về quản lý và sử dụng đất một cách đồng bộ, phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Mục tiêu này nhằm đảm bảo việc quản lý, khai thác và sử dụng nguồn lực đất đai một cách tiết kiệm, bền vững và hiệu quả cao nhất.

Trong khuôn khổ đó, đến năm 2025, Nghị quyết đặt ra nhiệm vụ cơ bản để giải quyết các vấn đề, vướng mắc liên quan đến quản lý và sử dụng đất trong các lĩnh vực sau: đất xuất phát từ nông trường và lâm trường doanh nghiệp quốc doanh; đất liên quan đến quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động sản xuất và xây dựng kinh tế; đất của các cơ sở sản xuất và đơn vị sự nghiệp đã di dời ra khỏi trung tâm các đô thị lớn; đất bị lấn biển; đất thuộc quyền sở hữu của các tổ chức tôn giáo; đất dùng để xây dựng nghĩa trang; đất được kết hợp sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau; đất dùng cho mục đích ở và sản xuất cho các cộng đồng dân tộc thiểu số.

3. Tổng hợp 08 điểm mới tại Nghị quyết 18-NQ/TW về chính sách đất đai

(1) Hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 và các luật khác có liên quan vào năm 2025, với mục tiêu hướng tới năm 2030.

Cụ thể, Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai 2013 và một số luật khác liên quan vào năm 2023, để đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất.

Cần giải quyết cơ bản các vấn đề và rào cản liên quan đến quản lý và sử dụng đất gốc từ nông trường, lâm trường quốc doanh; đất liên quan đến quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động sản xuất và xây dựng kinh tế; đất của các cơ sở sản xuất và đơn vị sự nghiệp đã di dời ra khỏi trung tâm các đô thị lớn; đất bị lấn biển; đất thuộc quyền sở hữu của các tổ chức tôn giáo; đất dùng để xây dựng nghĩa trang; đất được kết hợp sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau; đất dùng cho mục đích ở và sản xuất cho các cộng đồng dân tộc thiểu số...

(2) Thay đổi phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, loại bỏ khung giá đất.

Để hoàn thiện cơ chế xác định giá đất, Nghị quyết Trung ương quy định: Loại bỏ khung giá đất, áp dụng cơ chế và phương pháp xác định giá đất dựa trên nguyên tắc thị trường và quy định chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền xác định giá đất.

(Hiện nay, khung giá đất được quy định trong Nghị định 96/2019/NĐ-CP, và dùng làm cơ sở cho các địa phương ban hành bảng giá đất trong giai đoạn 2020-2024).

Trung ương xây dựng tiêu chí và quy trình kiểm tra, giám sát việc xây dựng bảng giá đất tại các địa phương. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định và kiểm tra, giám sát việc thực hiện giá đất.

Cần thiết lập cơ chế hiệu quả để cải thiện chất lượng công tác xác định giá đất, đảm bảo tính độc lập của hội đồng thẩm định giá đất, năng lực của tổ chức tư vấn xác định giá đất, và đạo đức của các định giá viên. Bổ sung và hoàn thiện các quy định về công khai và minh bạch như: Công khai giá đất, yêu cầu giao dịch thông qua sàn giao dịch, thanh toán qua ngân hàng, không sử dụng tiền mặt; Xử lý nghiêm các vi phạm...

(3) Áp đặt thuế cao hơn đối với những người sở hữu nhiều nhà, đất.

Nhằm hoàn thiện cơ chế và chính sách tài chính về đất đai, Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu thiết lập mức thuế cao hơn đối với những người sử dụng diện tích đất lớn, sở hữu nhiều nhà ở, tham gia đầu cơ đất, chậm sử dụng đất hoặc để đất hoang.

Đồng thời, cần có chính sách ưu đãi thuế, phí sử dụng đất, phí thuê đất phù hợp với từng lĩnh vực, địa phương ưu đãi đầu tư; áp dụng cho hộ nghèo, người có công với cách mạng, đồng bào dân tộc thiểu số, gia đình có đóng góp quan trọng; các địa phương được quy hoạch sản xuất nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, bảo vệ các loại rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ và rừng đặc dụng...

(Hiện nay, chính sách ưu đãi thuế, phí sử dụng đất cho hộ nghèo áp dụng theo quy định tại Điều 11 của Nghị định 45/2014/NĐ-CP; và cho người có công áp dụng theo quy định tại Nghị định 131/2021/NĐ-CP).

(4) Ưu tiên giao đất và cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án sử dụng đất.

Theo Nghị quyết 18-NQ/TW, trong tương lai, việc giao đất và cho thuê đất chủ yếu sẽ được thực hiện thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án sử dụng đất.

Đồng thời, cần quy định cụ thể về quy trình đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án sử dụng đất;

Hạn chế và đặt ra các quy định nghiêm ngặt về việc giao đất và cho thuê đất mà không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án sử dụng đất;

Đảm bảo công khai, minh bạch và có cơ chế đồng bộ, cụ thể để xử lý vi phạm quy định về giao đất và cho thuê đất, đặc biệt là vi phạm liên quan đến đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án sử dụng đất.

(Hiện nay, việc cho thuê đất chủ yếu thực hiện theo quy định tại Điều 56 của Luật Đất đai năm 2013)

(5) Đối với việc sử dụng đất của cơ sở tôn giáo vào mục đích khác, sẽ áp dụng chính sách thuê đất theo quy định.

Hiện nay, theo Điều 54 của Luật Đất đai 2013, cơ sở tôn giáo sử dụng đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất mà không thu tiền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1 Điều 159 Luật Đất đai 2013.

Tuy nhiên, theo Nghị quyết 18-NQ/TW, trong tương lai, việc giao đất cho cơ sở tôn giáo sẽ có những quy định cụ thể như sau:

- Nhà nước sẽ giao đất cho cơ sở thờ tự, trụ sở của các tổ chức tôn giáo với hạn mức không thu tiền sử dụng đất.

- Các tổ chức tôn giáo sử dụng đất vào mục đích khác phải trả tiền thuê đất theo quy định của pháp luật.

- Quy định về điều kiện giao đất, cho thuê đất và hạn mức sử dụng đất cho các tổ chức tôn giáo phù hợp với tình hình quỹ đất hiện có của từng địa phương.

(6) Sắp có quy định chi tiết về bồi thường và hỗ trợ tái định cư cho người dân bị thu hồi đất.

Theo Nghị quyết 18-NQ/TW, trong trường hợp thu hồi đất và phải bố trí tái định cư, bước đầu cần hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất.

Việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phải được tiến hành trước đó, đảm bảo công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân bị thu hồi đất và nhà đầu tư, tuân thủ quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Đồng thời, sẽ có quy định cụ thể về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để đảm bảo rằng sau khi thu hồi đất, người dân bị thu hồi đất sẽ có nơi ở và cuộc sống không bị ảnh hưởng hoặc tốt hơn so với trước đây.

(7) Mở rộng đối tượng và hạn mức chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Hiện nay, hạn mức chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình và cá nhân được quy định tại Điều 44 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP.

Trong tương lai, sẽ ban hành quy định mở rộng đối tượng và hạn mức chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp phù hợp với đặc điểm và điều kiện của từng vùng, địa phương, đồng thời xây dựng quy định về cho thuê đất nông nghiệp.

Cần thiết lập cơ chế, chính sách phù hợp và tổ chức thực hiện thu hồi đất từ các công ty nông, lâm nghiệp không đầu tư và giao đất, cho thuê đất theo quy định, phù hợp với điều kiện của từng địa phương, vùng, miền.

Cần có chính sách ưu tiên giao đất cho các đồng bào dân tộc thiếu đất sản xuất, cùng với các cơ chế hiệu quả để ngăn chặn việc chuyển nhượng đất sau khi đã được giao đất.

(8) Quy định chế độ sử dụng đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm và đất hình thành từ hoạt động lấn biển.

Nghị quyết 18-NQ/TW cũng đề cập đến việc quy định chế độ sử dụng đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm và đất hình thành từ hoạt động lấn biển.

Ban Chấp hành Trung ương đã chủ trương bổ sung và hoàn thiện các quy định về quản lý, sử dụng đất quốc phòng, an ninh dựa trên kết quả thí điểm một số chính sách nhằm giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong việc quản lý, sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với sản xuất và xây dựng kinh tế.

Sẽ có các quy định mới về đất ở kết hợp với hoạt động thương mại, dịch vụ; đất nông nghiệp kết hợp với hoạt động thương mại, dịch vụ; đất dự án du lịch có yếu tố tâm linh.

Ngoài ra, sẽ quy định chế độ sử dụng đất để xây dựng các công trình trên không, công trình ngầm và đất hình thành từ hoạt động lấn biển.

Nguồn luatminhkhue.vn